Wednesday 13 May 2009

Crynodeb

Y tro diwethaf, soniais am greu “triniaeth” – dogfen yn disgrifio sgript yn gyffredinol, gan nodi cynifer o elfennau hanfodol â phosib, mor gryno â phosib.

I mi, y cam nesaf yw creu “crynodeb”. Dogfen yw hon sy’n disgrifio yn union beth sy’n digwydd mewn sgript, yn y drefn mae’n digwydd, yn syml ac yn eglur. Rwy’n ceisio cadw crynodeb dan fil o eiriau bob tro.

Brawddegau cryno, syml sydd eu hangen yma, gan gadw at y stori ei hun – does dim angen trafod themâu, cymhelliant cymeriadau na symbolaeth yma. Y nod yw sicrhau fod strwythur y stori’n gweithio. Yn y pen draw, dylech allu rhoi’r ddogfen i awdur arall, a byddai’n caniatáu iddynt ddeall y plot yn llwyr, ac i greu sgript weithredol yn seiliedig arni.

Os bydd problemau gyda’r strwythur, mae’n llawer gwell sylwi arnynt ar y cam yma nag ar ôl wythnosau o sgriptio. Mae problemau’n anochel wrth ysgrifennu, ond mae’n haws golygu dwy awr o waith na mis o waith.

Fel mae’n digwydd, ni fyddaf yn tueddu i ddefnyddio’r driniaeth i greu’r crynodeb. Fel arfer, mae’r weithred o greu triniaeth yn ddigon i hoelio cysyniadau yn eu lle, a does dim angen eu hailddarllen er mwyn eu cofio. Ac wrth gwrs, bydd rhai pethau’n newid wrth ddechrau llunio’r stori. Efallai y bydd cymeriad newydd yn ymddangos, neu gymeriad arall yn cael eu hepgor. Y nod yw creu’r stori orau bosib, felly os oes elfen yn teimlo’n chwithig, mwy na thebyg bod angen gwaith arni.

Yn yr un modd ag y byddaf yn anwybyddu’r driniaeth wrth greu’r grynodeb, ni fyddaf o reidrwydd yn dilyn y grynodeb pan fyddaf yn mynd ati i sgriptio. Y nod yw creu strwythur gweithredol, cofiadwy sy’n glir yn fy meddwl cyn i mi ddechrau ysgrifennu’r stori. Os bydd problem wrth sgriptio, gallaf edrych yn ôl dros fy nghrynodeb, a bydd hynny’n aml yn datrys y broblem (cyn belled â fy mod wedi sicrhau bod y crynodeb yn gweithio, heb fod yn anghyson).

Pan fyddaf yn sgriptio, felly, bydd y stori gyfan gen i mewn cof – gan gynnwys y diweddglo, a phopeth sy’n arwain ato. Rwyf wedi clywed nifer yn sôn am y broblem o greu diweddglo cryf. Mae pawb yn ysgrifennu mewn ffordd wahanol, ond drwy ysgrifennu crynodeb cyn cychwyn, gallwch fwrw ymlaen â’ch sgript yn hyderus, heb orfod poeni sut i glymu’r holl linynnau storïol ynghyd.

No comments:

Post a Comment